الفبای فراموش شده حقوق معلم
گروه اجتماعی- این روزها که حرف همه حرف حق و حقوق است باید سری به جامعه معلمان پای تخته بزنیم که آموزش هزاران دانش آموز را به دست آنان سپرده ایم و یادمان رفته است که باید براساس «منشور حقوق و مسئولیت‌های معلمان» به آنان نیز توجه ویژه ای بشود، حقوقی که سال هاست خاک می خورد و رعایت نشدن آن پای وزیر را به بهارستان برای ادای توضیح به خانه ملت باز کرد.
مختصری اطلاعات
معاونت حقوقی و امور مجلس وزارت آموزش و پرورش درحالی «منشور حقوق و مسئولیت‌های معلمان» را تدوین کرده که کمتر کسی با چنین عنوانی آشناست و اعتراض های زیاد معلمان در سال های اخیر اجرا نشدن این منشور را پررنگ تر می کند. باید بدانید که منشور حقوق معلمان در 24 ماده و مسئولیت‌های آنان در قالب 14 بند با بررسی واقعیت‌ها و آسیب‌شناسی و با توجه به آرمان‌های برگرفته از مدل جامع ای از سیمای آموزش و پرورش در آینده کشور تدوین شده است. این منشور همچنین با تکیه بر مطالعات چهار گروه کارشناسی به بررسی حقوق و تکالیف معلمان در قالب منابع اسلامی توجیه نامه ها و اسناد بین المللی، قانون اساسی و قوانین موضوعه کشور و نتایج نظرسنجی از گروه های مرتبط با تعلیم و تربیت تنظیم شده است.
نگاهی اجمالی به منشور
از جمله دلایلی که باعث شد «منشور حقوق و مسئولیت‌های معلمان» تدوین شود ضرورت تدوین حقوق و وظایف معلمی است، حقوق و وظایفی که تا امروز مدون نشده و باعث شده است در بسیاری از موارد حقوق و گاهی نیز وظایف آنها نادیده گرفته شود. به این ترتیب براساس این منشور ضمن هدف‌گذاری برای حمایت حقوقی از معلم، سطح انتظارهای جامعه و معلم از یکدیگر تعریف و تنظیم می‌شود. در مفاد این منشور مواردی مانند تعیین ساعت های کار معلم با رعایت استانداردهای قانونی، برخورداری از حقوق و امتیازهای قانونی در طول دوره خدمت آزمایشی، برخورداری معلمان پاره وقت از امتیازها و حقوق قانونی مشابه معلمان رسمی و برخورداری از مزایای خاص شغلی با رعایت رشته و مدرک تحصیلی، سابقه تدریس مهارت‌های حرفه‌ای و علمی موثر، درجه سختی کار و ارزشیابی های آموزشی و تربیتی در نظر گرفته شده است.
عمل کنیم
گرچه این منشور به موارد ریزو درشت حوزه تعلیم و تربیت و به طور ویژه به حق و حقوق معلمان پرداخته است اما غالب مفاد آن اجرا نمی شود. برای توضیح باید کمی به قبل برگردیم. به اواسط سال 89 که اعتراض‌های معلمان و تجمع‌های گاه و بی‌گاه معلمان حق‌التدریسی در مقابل مجلس به قدری شدت گرفت که باعث شد استیضاح حاجی بابایی وزیر آموزش و پرورش نیز شتاب بگیرد. در این ماجرا استیضاح کنندگان، برخورد نامناسب با معلمان و رعایت نکردن کرامت انسانی در توزیع معلمان در سراسر کشور و سامان‌دهی نکردن آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای را از دلایل اصلی این استیضاح دانستند. قاسم محمدی، نماینده وقت استان اردبیل هم علت استیضاح را نداشتن بهداشت و امنیت روانی معلمان عنوان کرد. به این ترتیب مواردی که قرار بود از مدت‌ها پیش و براساس مفاد مندرج در منتشور حقوق معلمان به آنان تعلق بگیرد باعث شد بهارستان نشین ها برای رعایت نشدن اش اعتراض کنند.
آماده کردن امنیت جسمی برای معلمان
همه این باید و نبایدهای حقوقی درحالی است که تنها با مرور حوادث تلخ و دردناکی در سال های گذشته از آتش سوزی در مدرسه شهرستان شفت استان گیلان در سال 1376 تا آخرین حادثه که در آبان ماه سال گذشته در مدرسه روستای شین آباد اتفاق افتاد و همچنین تصادف اتوبوس معلمان در محور شهرکرد - لردگان و فوت مسئول گزینش شهرستان سرباز، می توان به این نتیجه رسید که زیر ساخت های امنیت جسمی برای معلمان در مدرسه های کشور که یکی از مفاد مندرج در منشور حقوق معلمان است نیازمند دقت بیشتری است. البته باید متذکر شد که امنیت جسمی فقط یکی از ابعاد صیانت از حقوق معلم است و سایر نیازهای معلمان در همه ابعاد روحی روانی، بهداشتی، دستمزد و... نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
انگار معلم پول نیاز ندارد!
محمد علی دشتی پور کارشناس آموزشی در مدیریت استراتژیک هم ،اگرچه حق برخورداری از امنیت جسمی را برای معلمان ضروری می داند اما در این بین بیشتر به وظایف معلمی اشاره می کند ومی گوید: در این میان حق مردم برای داشتن فرزندی تربیت شده مطابق با معیارهای اسلامی، برخورداری از تعلیم و تربیت مناسب با کیفیتی ایده آل، حق تحصیل در مدرسه های تک نوبته و ... نیز باید مدنظر قرار گیرد. وی درباره حقوق معلمان نیز می گوید: درخصوص حقوق معلم هم باید گفت وقتی معلمی مجبور است برای تامین معاش خانواده‌اش، به صورت دو یا سه نوبت کار کند، درحقیقت حقوق مادی معلم نادیده گرفته شده است. این در حالی است که دانش‌آموز، والدین و معلم در کنار این نادیده گرفتن‌ها مجبور هستند به کلاس‌هایی بروند که کیفیت مناسبی ندارند. کارشناس آموزشی در مدیریت استراتژیک، با اظهار تاسف از اینکه منشوری با عنوان منشور حقوق معلم تدوین شده اما این موضوع مورد غفلت قرار گرفته است می‌گوید: من فکر می‌کنم یکی از دلایل تاثیرگذار نبودن بحث صیانت حقوق معلم، ناشی از آگاهی نداشتن آنان نسبت به حق و حقوقشان است.
راهکاری هم وجود دارد
در این بین ایمان ابوترابی، حقوق دان بهترین راهکار برای خروج از وضعیت فعلی که در عمل جامعه آموزشی کشوررا در آن گرفتار کرده است تشکیل کمیته راهبری صیانت از حقوق معلم در وزارت آموزش و پرورش می داند و می گوید: البته باید این نکته را نیز در نظر گرفت که معلمان ما به کمیته ای نیاز دارند که شکل تشریفاتی نداشته باشد و با بهره گیری از تجارب سایر کشورها، اقدام های اساسی را نسبت به وضعیت امنیت جسمی، روحی، بهداشتی و ... معلم‌ها انجام دهد.وی معتقد است رسانه‌ها می‌توانند به جامعه و به تعلیم و تربیت کمک کنند. دستگاه های ذی ربط دیگر هم از وظایفشان غافل نباشند، همه باید برای داشتن جامعه ای بهتر و داناتر کمک کنند. در بسیاری از متون دینی آمده است که کسی را معلم بخوان که روز و شب مطالعه کند و از تشویش روزی در امان باشد، این یعنی امنیت. معلم باید امکانات تحصیلی تحقیقی و پژوهشی برایش فراهم و از نظر کسب روزی و معاش در امان باشد و دغدغه مادیات نداشته باشد باید کمیته‌ای در این خصوص تشکیل شود و حداقل امنیت جسمی معلمان و دانش‌آموزان تامین شود.
